Ruïne Montfort - Montfort

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Domein
  • Media

Naam:

Montfort

Alternatieve benaming(en):

De Grauwert, Den Tomp

Adres:

Huysdijk 10, Montfort

Website:

http://www.kasteelmontfort.nl

Informatie:

Kasteel Montfort werd gebouwd in de dertiende eeuw als een vesting van Hendrik van Gelre, de broer van de graaf van Gelre. Rond 1280 werd de voor Nederland unieke tou-a-bec (snavelbektoren) gebouwd. In de 14de eeuw speelde het kasteel van Montfort een belangrijke rol in het machtspel tussen Gelre, Gulik, Brabant en de hertog van Keulen. In 1342 werd het kasteel verbouwd. Gedurende de 16de eeuw werden door de archi-tect Keldermans bastions rond het kasteel aangelegd. Gedurende de 18de eeuw verviel het kasteel tot ruïne.

Bezoek mogelijkheden:

Rondleidingen van 1 à 1,5 uur voor groepen tot 40 personen. Het hele jaar na afspraak met gids. In zomerseizoen nachtelijke rondleidingen mogelijk. Aanvragen bij dhr. F. Coenen 0475 542 061

Omschrijving:

(RCE) Ruïne van een veelhoekige burcht met vijf rond uitgebouwde torens, XVIIc gebouwd van natuursteen, ingrijpend gewijzigd XVI, verwoest 1796. Op een der torenruïnes restant van een achthoekig jachthuis, XIX.

Bouwtype:

Ruïne

Typologie:

Polygonale burcht

Huidig gebruik:

Toerisme

Adres:

Huysdijk 10

Plaats:

Montfort

Gemeente:

Roerdalen

Rijksmonument:

30069

Omvang monument:

Gehele ruïne

Documentatie:

  • Kasteel Montfort, Intern Rapport TU Delft, Werkverband restauratie, [Delft] 1978.

Literatuur:

  • Anoniem, Geschiedenis van het ambt, de ammanie en de heerlijkheid Montfort, naar de kerkelijke archieven van Montfort bewerkt, Thorn, Tonnaer, z.j. (±1910), 42 p.
  • Anoniem, 'Restauratienieuws' in: Nieuws-bulletin van de Kon. Ned. Oudheidkundige Bond, 1952, p. 112 en 1954, p. 132 en 158.
  • Anoniem, 'Archeologisch nieuws' in: Nieuws-bulletin van de Kon. Ned. Oudheidkundige Bond, 1958, p. 106 en 124.
  • Beurden, A.F. van, 'Uit Limburgs verleden: Montforts bouwval' in: Provinciale Almanak Limburg, (1895). p. 220.
  • Bauer, T.C., 'Montfort (L) opgravingen en onderzoek' in: Jaarboekje Nederlandse Kastelenstichting, 's-Gravenhage, 1979, p. 20-22.
  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 344.
  • Ebbenhorst Tengbergen, E.J. van, 'De ruïne van de burcht Montfort' in: De Maasgouw, 78(1959), p. 47-53.
  • Freidel, N., Nassause Domeinraad, inventaris van de stukken betreffende het domein Montfort (c. 1260), 1653-1811 en Middelaar, 1653-1693, 's-Gravenhage : Algemeen Rijksarchief Eerste Afdeling, 1994, 39 p.
  • Gentenaar, M & W. Hupperetz, 'Personeel en werkzaamheden op kasteel Montfort in de jaren 1342 / 1343 en 1397-1399' in: W. Hupperetz (red), Dagelijks leven op kastelen in Limburg (1350-1600): Verwantschap , begrafenisgebruiken en personeel en werkzaamheden, N.a.v. een studiedag in het Limburgs Museum te Venlo op 10 maart 1995, Venlo, 1996, p. 171-218.
  • Gootzen, P., 'Edele woonhuizen in de Roerstreek (1)' in: Jaarboek der Heemkundige Vereniging Roerstreek, 5(1973), p. 10-28.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 247-251.
  • Janssen de Limpens, K.J.Th., Leen- en laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, (Werken uitgegeven door Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, nr. 6) Maastricht, 1974, p. 162 en 178 (nrs. 932 en 1022).
  • Kempkens, J., 'Van een klein stadje (Montfort) in de schaduw van een groot kasteel' in: Jaarboek der Heemkundige Vereniging Roerstreek, 1(1969), p. 43-47.
  • Kempkens, J., 'Hoe zat dat vroeger vroeger met Linne, Montfort en St. Odiliënberg' in: Jaarboek der Heemkundige Vereniging Roerstreek, 4(1972), p. 114-126.
  • Kempkens, J., 'Het 'Huis van Montfort'' in: Jaarboek der Heemkundige Vereniging Roerstreek, 8(1976), p. 83-101.
  • Kroon, H. de, Montfort-Sterke Berg, Ledeberg-Gent, Van Heden, 1947, 63 p (alleen bij KU Nijmegen, kan ook op een ander Montfort slaan).
  • Leeuwen- Canneman, M.C. van, Inventaris van het archief van de familie Michiels van Kessenich & G.H.A. Venner, Inventaris van archieven van overheidsfunctionarissen in het ambt Montfort, Maastricht, Rijksarchief Limburg Publikaties nr. 2 met floppy, 1995, 344 p.
  • Linssen, J., 'Drossaarden van Montfort' in: De Maasgouw, 72(1953), p. 179.
  • Linssen, D., H. Rottier en H. Salden, Limburgse kastelen in vogelvlucht, z.p. (Heerlen / Genk), 1980, p. 75-76.
  • Mulken, W. van, Inventaris van de archieven der gemeente Montfort 1493(1377)-1937, Maastricht, Dienst Inspectie der Archieven in Limburg, 1985, 140 p.
  • Noordaa, W. van der, Archeologie, aanteekeningen van oudheden en gevonden voorwerpen behoorende daartoe, Roermond, manuscript van Van der Noordaa (kopie bij RMO te Leiden), 1898, 101 p. (bevat ook: Uit den praehistorische tijd van het Limburgsche dorp Montfort, lezing door W. van der Noordaa: De windhoek van Gelre van A.H. Simonis en aantekeningen van de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek uit 1949.)
  • Panhuysen, G.W.A., 'De ruïne van kasteel Montfort' in: De Maasgouw, 71(1952), p. 48.
  • Renaud, J.G.N., 'Middeleeuwse kastelen in Limburg' in: Bulletin Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond, 6de serie, 14(1961), p. 109-140.
  • Reyen, P.E. van, Middeleeuwse kastelen in Nederland, Bussum, Fibulareeks 9, uitgever C.A.J. van dishoeck, 1965.
  • Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Dossier Montfort, ruïne van Montfort, 1969-1989, Zeist, Documentatie historische buitenplaatsen.
  • Roebroeck, E., 'De (kasteel)-ruïne van Montfort' in: De Maasgouw, 85(1966), p. 45.
  • Roebroeck, E., Het land Montfort. Een agrarische samenleving in een grensgebied, 1647-1820, (Maaslandse Monografieën 6) Assen, 1967.
  • Roumen, H., 'Ons mooie Limburg: Een bezoek aan de ruïne van Montfort' in: De Nedermaas, 7(1929 / 30)6, p. 69-72, 7(1929 / 30)7, p. 81-84, 7(1929 / 30)9, p. 105-107, 7(1929-30)10, p. 118-120.
  • Schulte, A.G. (red.), Ruïnes in Nederland, Zwolle / Zeist, Waanders / RDMZ, 1997, p. 198-200.
  • Simonis, A.H., De Windhoek van Gelre. Geschiedenis van het ambt Montfort, Maastricht, Van Aelst, 1932, 109 p.
  • Simonis, A.H. & W. Sangers, Beknopte geschiedenis van Montfort, Echt, Uitgeverij Valkenburg, 1950, 57 p.
  • Simonis, A.H., Het 'Huys van Montfort' Van mijter tot koningskroon, Gulden reeks van Limburgse monumenten nr. 18, Maastricht, 1961, 33 p.
  • Taisne, Ph. met inl. van G. Venner, Atlas van de domeingoederen in het ambt Montfort, Maastricht, Schrijen Boek, 1976.
  • Veen, J.S. van, 'Het Huis te Montfort in het midden der zestiende eeuw' in: De Maasgouw, 38(1918), p. 26-28.
  • Veen, J.S., 'Iets over de leenen in het ambt Montfort' in: De Maasgouw, 29(1907), p. 22.
  • Venner, G.A.H., 'Een atlas van de Montfortse domeingronden uit 1623' in: Jaarboek der Heemkundige Vereniging Roerstreek, 8(1976), p. 29-39.
  • Venner, G., 'Linne in de dertiende eeuw' in: De Maasgouw, 105(1986), p. 186-196.
  • Venner, G.A.H., 'Het woonhuis van kasteel Montfort in de 18de eeuw' in: Jaarboek der Heemkundige Vereniging Roerstreek, 25(1993), p. 39-46.
  • Venner, G., 'Hendrik Joseph Michiels van Kessenich (1770-1825), een voorlopige schets' in: De Maasgouw, 115(1996), p. 81-98.
  • Venner, G., 'Het kasteel te Montfort in 1769' in: De Maasgouw, 116(1996)1, p. 6-14.

De ruïne van kasteel Montfoort, ook wel De Grauwert of Den Tomp genoemd, ligt ten westen van het stadje Montfort en wordt daarvan gescheiden door de Vlootbeek. Deze voormalige waterburcht werd gebouwd op een zandige opduiking in het brede beekdal. Door een dam bij kasteelhoeve Schrevenhof werd de omgeving permanent nat gehouden. Ontwatering maakte later de aanleg aan de zuidkant van een bijzondere geometrische tuin mogelijk, waarvan niets meer resteert. Aan de westzijde lag de voorburcht, met daarop de kasteelhoeve Voorhof. Tegen de zuidelijke muur van het kasteel verrees omstreeks 1770 kasteelhoeve Het Huuske.

Kasteel Montfort geldt als één van de grootste voorbeelden van het polygonale, oftewel het achthoekige kasteeltype. De afmetingen van 50 x 50 meter en het gebruik van kostbare bouwmaterialen maakten het tot een uniek kasteel. Het nog volledig herkenbare grondplan dateert uit het midden van de dertiende eeuw.

Tijdens de bouw werd het binnenterrein opgehoogd met grond die door het graven van de grachten vrijkwam. Hierdoor kwam de poortdrempel van het kasteel enkele meters boven het maaiveld te liggen en was een lange, steile brug nodig om het hoogteverschil tussen de voorburcht en de hoofdburcht te overwinnen.

Montfort werd in 1535-1536 versterkt met stenen bolwerken. Rond het kasteel verrees in de oude slotgracht een zware muur met op de vier hoeken grote rondelen met kanonkazematten. De grachten werden naar buiten toe verlegd en met de vrijgekomen aarde werd de ruimte binnen de vestingmuren opgehoofd, zodat een brede weergang vóór de hoge kasteelmuren ontstond.

In 1685-1686 werden de vestingwerken samen met de zuidzijde van het kasteel gesloopt en werden de grachten gedempt.

Omstreeks 1845 liet de toenmalige eigenaar op de noordelijke torenvoet een recent gerestaureerd jachtslot bouwen. Rond 1900 kwam dit twee verdiepingen hoge buitenverblijf leeg te staan en sindsdien is het vervallen. Direct na de verkoop door de laatste particuliere eigenaar (1952) volgden de eerste consoliderende werkzaamheden aan de ruïne. In de jaren 1976-1981 volgde uitgebreide consolidatie van de ringmuur en de torens.

Context:

Gelegen in het dal van de Vlootbeek.
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 30069