Poortgebouw Genhoes - Brunssum

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Media
  • Domein
  • Wikipdia

Naam:

Genhoes

Alternatieve benaming(en):

Op gen Hoes

Adres:

Hoogenboschweg 2-6, Brunssum

Bezoek mogelijkheden:

Nee

Omschrijving:

(RCE) Bijgebouwen van het voormalige, in 1622 gebouwde en circa 1930 gesloopte kasteel 'Gen Hoes'. De op een U-vormige plattegrond gebouwde bijgebouwen bestaan uit een witgeverfd, zeven traveeën breed, dubbel woonhuis met verdieping onder een met muldenpannen gedekt zadeldak. Op begane grond en verdieping vensters met hardstenen onder- en bovendorpel; voor de deur van het linkerwoongedeelte een wat Moors-aandoend portiek met balkon. Het in de kern 17de-eeuwse pand heeft in de 19de eeuw en omstreeks 1930 verbouwingen ondergaan.

Bouwtype:

Poortgebouw

Typologie:

Poortgebouw

Huidig gebruik:

Wordt accountantsbureau met representatieve ruimte

Adres:

Hoogenboschweg 2-6

Plaats:

Brunssum

Gemeente:

Brunssum

Rijksmonument:

11258

Omvang monument:

Boerderij (waarvan een groot deel van het complex recentelijk nog is gesloopt), poortgebouw en poortwachterswoning

Documentatie:

  • Kasteel Genhoes, (Intern rapport T.H. Delft, Werkverband Restauratie) 1983.

Literatuur:

  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 65.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 380-382.
  • Habets, J. 'De leenen van Valkenburg' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 21(1885), p. 107.
  • Jansen, M. i.s.m. J.Th.H. de Win, Inventaris van de archieven der gemeente Brunssum, Maastricht, Inspectie der Gemeente- en Waterschapsarchieven in Limburg, 1953, 357 p.
  • Jongen, J.J., '400 jaar heerlijkheid Brunssum' in: Land van Herle, (1959), p. 1.
  • Krüll, W.J., Bibliografie van de geschiedenis van de Zuid-Limburgse kastelen en landhuizen, Heerlen, 1982, nummer 7.
  • Marres, W. en J.J.F.W. van Agt, Zuid-Limburg, uitgezonderd Maastricht, Den Haag, staatsdrukkerij, Deel V (provincie Limburg), derde stuk in De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst, 1962, p. 87.
  • Moonen, W., Brunssum de eeuwen door, Brunssum, Uitgave Gemeente Brunssum, 1952, 632 p.
  • De Provincie Limburg (2 delen), Deel VII in Voorlopige Lijst der Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Den Haag, 1926, p. 50.
  • Vromen, W.J., 'Uit het oude Brunssum' in: Land van Herle, (1959), p. 19-25.
  • Vromen, W.J., 'Brunssum' in: Land van herle, 11(1961) - jubileumboek 1950-1960 - p. 181-190.
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 11258

Kasteel Op Genhoes, ook wel Genhoes of het Huis (Brunssum) en soms naar de laatste bewoners Kasteel De Negri genoemd, is een kasteel te Brunssum dat in 1622 werd gebouwd op enkele honderden meters van het houten kasteel Vossenleen.
Kasteel Op Genhoes vormt een laatste herinnering aan het feodale verleden van Brunssum.

Het gebouw is een rijksmonument.

Geschiedenis

Het kasteel, en een hoeve met schuur, werd in 1622 gebouwd door Willem en Godart Vos, zonen van Ridder Jan Vos. Aanvankelijk bouwde de adellijke familie de Vos kasteel Rozengaard, ook wel Rozengoed, Rosgoed en later ook wel Cluttenleen genoemd naar de nieuwe eigenaren, de adellijke familie Clutt.
Toen Op Genhoes in 1648 klaar was, werd kasteel Rozengaard en het houten kasteel, gelegen bij de kerk, gesloopt en de grachten en vijvers gedempt. Het Clutteleen lag in het weiland waar nu de woonwijk Op gen Hoes is gelegen.

Genhoes dankt zijn naam, hét huis bij uitstek, aan het feit dat op dit kasteel in feite het hoogste gerechtsorgaan van de regio Brunssum gevestigd was. Enkele op het grondgebied van de aan Brunssum grenzende gemeente Beekdaelen gelegen kastelen, waren in juridisch opzicht ondergeschikt aan dit huis. Vandaar dat deze kastelen in de volksmond met de diminutieve benaming Huuske (Huisje) aangeduid werden. Het gaat daarbij onder meer om Kasteel Doenrade (Doonderhuuske) en het Etzenraderhuuske (het Huisken).

De nog resterende vleugel vormde minder dan een vijfde van het oorspronkelijke kasteelcomplex. Deze vleugel bestaat uit het sterk gewijzigde poortgebouw uit het midden van de 16e eeuw en de pachterswoning die rond 1648 (muurjaartal) ontstond. Beide zijn anno 2021 onder één enkel zadeldak samengebracht. Het bouwvallige herenhuis werd in 1930 gesloopt. Tijdens de sloopwerkzaamheden werd tussen de schuur en het herenhuis fundamenten van een toren gevonden. Waarschijnlijk was dit een niet voltooide poging om het kasteel uit te breiden.
Oorspronkelijk heeft het kasteel wat stijl betreft waarschijnlijk bij de Maaslandse renaissance aangeleund, met voor deze stijl kenmerkende natuurstenen geveldecoraties en tussendorpelvensters. Die zijn echter in de overgebleven vleugel niet meer aanwezig. De grachten rond het kasteel zijn verdwenen en een deel van de kasteelhoeve in de voor Limburg zo typische vakwerkbouw is in de laatste decennia van de 20e eeuw nog gesloopt.
Kasteel Op Genhoes is vanaf 2002 gerestaureerd en maakt deel uit van een nieuwbouwcomplex.

De laatste adellijke familie die Genhoes bewoonde was de baronnenfamilie de Negri. Verschillende baronnen de Negri waren in de 19e eeuw burgemeester van Brunssum. Hun familiegrafsteen, die vroeger naast de St. Gregoriuskerk in het centrum van de gemeente stond, staat bij de Sint Clemenskerk in het noorden van Brunssum.

Eigenaren

Het leengoed werd verheven te Valkenburg en had, voor zover bekend, de volgende eigenaren:

Zie ook

  • Lijst van rijksmonumenten in Brunssum

Externe links

  • Het kasteel op de website van de Stichting Limburgse Kastelen
  • Poortgebouw Genhous, Brunssum op limburgserfgoed.nl

Ga naar Wikipedia.

Genhoes of Het Huis werd gesticht aan het noordoostelijke einde van de oorspronkelijke boshoevennederzetting Brunssum. Door het lintvormige dorp stroomde een kleine beek, die de grachten van zowel het Bexhuis als Genhoes van water voorzag. Bij de sloop van het kasteel in 1930 bleef de boerderij gespaard en deze is nu deels opgenomen in een grootschalige nieuwbouw. Bij het huis hoorde de Brunssummermolen, een waterradmolen aan de Molenvaart die rond 1920 werd opgenomen in een nieuw bedrijfspand.

Van het kasteelcomplex van Genhoes zijn tegenwoordig alleen nog de pachthoeve en het voormalige poortgebouw (met poortwachterswoning) over. De gesloten, versterkte kasteelhoeve heeft een vijfhoekige plattegrond, omgeven door een brede gracht, waarbinnen ook het kasteel tot 1930 lag. Met vermoedt dat deze merkwaardige vorm het gevolg is van een onvoltooide transformatie van een oudere hoeve naar een nieuwe. De vleugels van de nieuwe hoeve zouden iets gedraaid zijn ten opzichte van de vleugels van de oudere hoeve.

Nu nog te zien:



Context:

Gelegen aan een klein beekdal.