Besloten hoeve Hartelstein - Maastricht
- Informatie
- Gegevens
- Documentatie
- Domein
- Media
Naam:
HartelsteinAlternatieve benaming(en):
HartardAdres:
Hartelstein 204, MaastrichtBezoek mogelijkheden:
Nee
Omschrijving:
(RCE) Hartelstein, hoeve van een afgebroken kasteel, waarvan de rechthoekige omgrachting nog bestaat; de gebouwen, XVII-XVIII, gelegen om een binnenplaats met op de zuidhoek een rond torentje. Tegenover de ingang een vrijstaande schuur, XVIIIb. In omlijsting toegangspoort sluitsteen met jaartal 1705. Vrijstaand bakstenen bakhuis.
Bouwtype:
Besloten hoeveTypologie:
Moated siteHuidig gebruik:
Wonen, werken en verkoopruimteAdres:
Hartelstein 204Plaats:
MaastrichtGemeente:
MaastrichtRijksmonument:
28080Omvang monument:
Hoeve en grachtDocumentatie:
- Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Dossier Hartelstein, Zeist, Documentatie historische buitenplaatsen.
Literatuur:
- Chestret de Haneffe, J. baron de, 'Recherches sur le village et la famille de Bunde' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 15(1878), p. 288.
- Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 217.
- Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 356-358.
- Habets, J., 'De leenen van Valkenburg' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 21(1884), p. 403-413.
- Janssen de Limpens, K.J.Th., Leen- en laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, (Werken uitgegeven door Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, nr. 6) Maastricht, 1974, p. 62-63 (nr. 255).
- Knoop, W.J., 'Nadere toelichting tot den aanslag op Maastricht van 1594 (o.a. heerlijkheid Hartelsteyn bij Bunde)' in: Verslag Koninklijke Nederlandsche Akademie, afd. Letterkunde, (1879 / 80), p. 108.
- Krüll, W.J., Bibliografie van de geschiedenis van de Zuid-Limburgse kastelen en landhuizen, Heerlen, 1982, nummer 48.
- Marres, W. en J.J.F.W. van Agt, Zuid-Limburg, uitgezonderd Maastricht, Den Haag, staatsdrukkerij, Deel V (provincie Limburg), derde stuk in De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst, 1962, p. 293-295.
- Venne, J.M. van de, '(Het goed) Hartelstein (onder Itteren) in 1570 in beslag genomen' in: De Maasgouw, 81(1962), p. 93-94.
Hartelstein ligt ten noordoosten van het dorp Itteren, halverwege Itteren en Bunde. Het huis is gelegen op de zuidoever van de Geul, niet zo ver van de uitmonding in de Maas. De Geul zal door een verbinding aan de noordzijde de nu grotendeels droge grachten hebben gevoed.
De huidige besloten hoeve Hartelstein neemt de zuidwestelijke helft in beslag van wat oorspronkelijk de ongeveer 125 x 75 meter grote voorburcht. Ten oosten ervan staat nog een forse schuur uit de tweede helft van de achttiende eeuw. Een rechthoekige uitstulping in de omgrachting aan de noordwestzijde geeft de plaats aan waar de hoofdburcht heeft gelegen. Het kasteelterrein met een afmeting van circa 30 x 24 meter werd geheel omgeven door een ongeveer 12 meter brede gracht.
Vanaf de voorburcht voerde een lange rechte oprijlaan in oostelijke richting. Deze laan zal uit het einde van de zeventiende of het begin van de achttiende eeuw dateren.
De kaart van Tranchot van rond 1800 en de kadastrale minuut suggereren dat er in het begin van de negentiende eeuw geen kasteel meer was, afgezien van een restant op de oosthoek. De bedrijfsgebouwen liggen rond een binnenplaats, waarvan de noordwestelijke en de zuidwestelijke vleugel, met hoektorentje, uit de eerste helft van de zeventiende eeuw dateren en de beide andere vleugels uit het begin van de achttiende eeuw.'
Sinds 1985 is de Stichting Emmaus Woon- en Werkgemeenschap Hartelstein er gevestigd. In 1991 kwam er een 'sober herstelplan' gereed.
Context:
Gelegen op de zuidoever van de Geul, nabij de uitmonding in de Maas.
