Landhuis; buitenplaats Kruisdonck - Maastricht

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Media
  • Domein
  • Wikipdia

Naam:

Kruisdonck

Alternatieve benaming(en):

Kruismolen

Adres:

Kruisdonck 66, Maastricht

Bezoek mogelijkheden:

Nee

Omschrijving:

(RCE) Eclectisch landhuis Kruisdonk, XIXa, gesitueerd in een historische parkaanleg in landschapsstijl. Het pand bevindt zich in dwarsrichting ten opzichte van de gelijknamige weg aan de zuidzijde. Het landhuis werd gebouwd in opdracht van de familie Regout, op de locatie van de voormalige Kruismolen van de proosdij Meerssen. Het landhuis werd omstreeks 1900 verbouwd en bij die gelegenheid omgedoopt tot Kruisdonk. In 1992-1993 volledig gerenoveerd. Het geheel wordt begrensd door de spoorlijn Maastricht-Heerlen, de autosnelweg A2, de Oude Rijksweg en Kruisdonk.

Eclectisch landhuis op in hoofdvorm rechthoekige plattegrond, met uitbouwen aan elke gevelzijde. Samengesteld bouwvolume met respectievelijk twee en tweeëneenhalve bouwlaag op souterrainverdieping en zolder. De verschillende bouwvolumes worden gedekt door een schilddak, lessenaarsdaken, platte daken. Torenspits met uietoren, toren met verhoogde nok en bolvormige lantaarn. Leien in Maasdakking, bitumen op de platte dakdelen. Enkele recente dakvensters aan de oostzijde. Bakgoten met klossen en decoratieve hoekconsoles. Elegante schoorstenen met afdekking.

Het landhuis heeft een hardstenen plint met souterrain-vensters, is opgetrokken in geel gesausde mergel en voorzien van hardstenen dorpels en lateien.

De voorgevel van het landhuis bevindt zich aan de zuidwestzijde en is georiënteerd is op een thans ongebruikte oprijlaan met hekpijlers. Deze gevel is asymmetrisch ingedeeld, telt zeven vensterassen en een rechts van het gevelmidden geplaatst terras met balkon. Het terras is van binnenuit toegankelijk via een dubbele houten deur met Louvreblinden en tienruits bovenlicht. Hierboven een balkon op twee kolommen, die doorlopen in het balkon en bekroond zijn met decoratieve vazen. Zowel het terras als het balkon is voorzien van een decoratieve smeedijzeren balustrade. Op het terras een centraal geplaatste, dragende gietijzeren pijler, met aan weerszijden geornamenteerde, segmentboogvormige smeedijzeren zwikken onder de balkonluifel. Rechthoekige houten T-vensters met tienruits bovenlichten en Louvreblinden. Rechthoekige, tweevoudig verticaal gelede houten mezzaninovensters met twaalfruits roedeverdeling. De noordgevel wordt gedomineerd door een aanzienlijk risalerend volume met vier vensterassen, dat ter hoogte van de bakgoot overgaat in een achthoekige toren, waarvan de luifelgoot rust op een hardstenen kroonlijst met Dorische kapitelen en de spits is voorzien van een bolvormige lantaarn met smeedijzeren windvaan. Rechts van deze toren dubbele terrasdeuren in hardstenen lijst, met zijlichten en Louvreblinden, een terras met natuurstenen hekpijlers en smeedijzeren balustrade. Daarboven twee vensterassen met echthoekige, tweevoudig verticaal gelede houten mezzaninovensters met twaalfruits roedeverdeling en rechthoekige houten T-vensters met tienruits bovenlichten en Louvreblinden. Links van de toren, in het verlaagde bouwvolume, één vensteras met rechthoekige houten T-vensters met tienruits bovenlichten en Louvreblinden.

De oostgevel kenmerkt zich door in 1992-93 vernieuwde en gedichte serre, waarvan de smeedijzerconstructie en de decoratieve tegelvloer bewaard zijn gebleven. Deze serre is gebouwd rond een in de tweede vensteras geplaatste risalerende driezijdige toren. Deze is voorzien van drie rechthoekige houten T-vensters met tienruits bovenlichten en Louvreblinden, plus één tweevoudig verticaal geleed mezzaninovenster met twaalfruits roedeverdeling. De toren is boven de bakgoot voorzien van een reeks vensters tussen met Dorische kapitelen bekroonde muurdammen. De toren heeft een flauw hellende spits, een aanzienlijke lantaarn met galmgaten, bolornament en naald. Dit oostelijke bouwvolume, bestaande uit twee bouwlagen onder plat, telt verder vijf vensterassen met identiek ingedeelde T-vensters en Louvre-luiken.

De zuidgevel tenslotte telt vier, respectievelijke drie vensterassen waarin een rechts van het midden geplaatste entreepartij met giet- en smeedijzeren luifel onder een zinken dakje. Hieronder een rechthoekige dubbele houten toegangsdeur met twaalfruits bovenlichten en Louvreblinden. Rechthoekige houten T-vensters met tienruits bovenlichten en Louvreblinden. Drie rechthoekige, tweevoudig verticaal gelede houten mezzaninovensters met twaalfruits roedeverdeling.

Voormalige hoofdentree met twee geornamenteerde hardstenen hekpijlers aan de zuidwestzijde, waartussen een dubbel scharnierend smeedijzeren hekwerk. De huidige hoofdtoegang bestaat uit bakstenen hekpijlers met mergel speklagen en vaasbekroning, waartussen zich een recent hekwerk bevindt.

De interieurindeling van het landhuis bevindt zich in authentieke staat. Het interieur is zeer rijk, uitgevoerd in empirestijl.

Koetshuis van het landgoed circa 1900 in een door elementen van neorenaissance en chaletstijl beïnvloede bouwtrant. Gesitueerd aan de zuidelijke oprijlaan, tussen de portierswoning en het landhuis. Het koetshuis werd in 1992-1993 gerenoveerd en ten dele verbouwd. De inrijpoorten in voor- en zijgevels werden vervangen door vensters cq. nieuwe deuren. De zuid- en oostgevel werden geel gesausd. De glazen pui met uit kunststoffen geleding, geplaatst onder het lessenaarsdak boven de oorspronkelijke inrijpoort, is uitgesloten van bescherming.

Het koetshuis heeft één bouwlaag plus zolderverdieping op een u-vormige plattegrond en bestaat uit een hoofdvolume waarop aan de gevelhoeken afgeschuinde uirbouwen onder schilddaken zijn geprojecteerd.

Portierswoning van het landgoed is rond 1900 gebouwd in een door de neorenaissance en de chaletstijl beïnvloede bouwtrant. Gesitueerd bij de brug over de omringende gracht, aan het begin van de zuidelijke oprijlaan. De portierswoning telt één bouwlaag, heeft een souterrain en een zolderverdieping onder zadeldak. Tegen de woning een volume met souterrain en een bouwlaag onder plat.

Bouwtype:

Landhuis; buitenplaats

Typologie:

Voorganger molen

Huidig gebruik:

Kantoor

Adres:

Kruisdonck 66

Plaats:

Maastricht

Gemeente:

Maastricht

Rijksmonument:

506842;506943;506844;506845

Omvang monument:

Landhuis, landschapspark, koetshuis, portierswoning en hekpijlers.

Documentatie:

  • Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Dossier Kruisdonck, Zeist, Documentatie historische buitenplaatsen.
cURL Error: