Ruïne woontoren met besloten hoeve Lichtenberg - Maastricht

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Domein
  • Wikipdia
  • Media

Naam:

Lichtenberg

Alternatieve benaming(en):

Ligtenberg

Adres:

Lichtenbergweg 2, Maastricht

Bezoek mogelijkheden:

1 maart t / m 31 oktober, dagelijks 10-17 uur; van 1 november t / m 28 februari, dagelijks 10-16 uur. Toegang gratis.

Omschrijving:

(RCE) (10de-eeuws fundament & verdiepingen uit de 12de en 15de eeuw) Vierkante toren van kolenzandsteen en mergel, XII-XV. Hoeve Lichtenberg, gelegen om een binnenplaats, XVIII. Poorttoren met 1816 op de sluitsteen van de poort.

Bouwtype:

Ruïne woontoren met besloten hoeve

Typologie:

Woontoren

Huidig gebruik:

Recreatieve doeleinden

Adres:

Lichtenbergweg 2

Plaats:

Maastricht

Gemeente:

Maastricht

Rijksmonument:

27976

Omvang monument:

Hoeve en ruïne

Documentatie:

  • Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Dossier Maastricht, Lichtenberg, 1969-1991, Zeist, Documentatie Historische buitenplaatsen

Literatuur:

  • Anoniem, 'De roman van de dame van Lichtenberg. Geschiedenis of legende' in: ENCI-schakels, maandblad voor het personeel der NV Eerste Ned. Cement Industrie te Maastricht, 16(1958)5, p. 4-6.
  • Anoniem, 'Nederlandse Kastelen en Landhuizen, 101, De bouwval Lichtenberg op de Sint-Pietersberg (bij Maastricht)' in: Cobouw, 18 sept. 1959.
  • Avl., 'De dobbelaar van de Lichtenberg' in: Ons Heem, 4(1955)5, p. 107-108.
  • A.V.O, 'Een wandeling naar Lichtenberg' in: De Nedermaas, 1(1922 / 23)1, p. 3-7.
  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg Neerlandais, de la période féodale à nos jours, 2 delen, (opnieuw gepagineerde overdruk met index uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937), Maastricht, Van Aelst, p. 431.
  • Crassier, Louis baron de, 'Succession généalogique des seigneurs de Lichtenberg (chez Maestricht)' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 32(1895), p. 239.
  • Crassier, Louis baron de, 'Un mot sur Lichtenberg (1804)' in: De Maasgouw, 19(1897), p. 50.
  • Dazert, F., 'Lichtenberg, geschiedenis en legende' in: ENCI-schakels, maandblad voor het personeel der NV Eerste Ned. Cement Industrie te Maastricht, 16(1958)5, p. 1-4.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 361-364.
  • Kransberg, D. en H. Mils, Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen, Haarlem, 1979, p. 234.
  • Krüll, W.J., Bibliografie van de geschiedenis van de Zuid-Limburgse kastelen en landhuizen, Heerlen, 1982, nummer 53.
  • Nispen tot Sevenaer, jhr. E.O.M. van, De monumenten van Geschiedenis en Kunst in de Provincie Limburg, 1e stuk: De monumenten in de gemeente Maastricht, aflevering 5, Den Haag, Staatsuitgeverij, 1953, p. 759-761.
  • Nuyts, J., 'De ruïne van het kasteel Lichtenberg en naaste omgeving' in: De Bouwwereld, 22(1923), p. 284.
  • Panhuysen, G.W.A., 'De ruïne Lichtenberg' in: De Nedermaas, 18(1940 / 41)3, p. 43-45.
  • De Provincie Limburg (2 delen), Deel VII in Voorlopige Lijst der Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Den Haag, 1926, p. 290.
  • Reyen, P.E. van, Middeleeuwse kastelen in Nederland, Bussum, Fibulareeks 9, uitgever C.A.J. van dishoeck, 1965.
  • Schaïk, D.C. van (e.a.), De Sint Pietersberg. Met een aanvullend gedeelte van 1938-1983, Thorn, EF en EF, Thorn.
  • Schulte, A.G. (red.), Ruïnes in Nederland, Zwolle / Zeist, Waanders / RDMZ, 1997, p. 195-196.
  • Sprenger, J., 'De ruïne Lichtenberg' in: De Maasgouw, 61(1941), p. 17-22 en 36-42.
  • Suyts, J., 'De ruïne van kasteel Lichtenberg en naaste omgeving' in: Bouwwereld, (1923), p. 284.
  • Timmers, J.J.M., 'De Sint-Pietersberg' in: De Maasgouw, 67(1948), p. 81-82.
  • Timmers, J.J.M., 'Andermaal: de Sint-Pietersberg en de ruïne Ligtenberg' in: De Maasgouw, 68(1949), p. 83-84.
  • Toussaint, A.J., Limburg ons heem, Lutterade, Fonds voor Heemkunde, 1940, 84 p.
  • Verzijl, J., 'De ruïne Lichtenberg' in: De Nedermaas, 17(1939 / 40)1, p. 8-10.
Ga naar Wikipedia.

De Lichtenberg is gelegen aan de steile oostrand van de Sint-Pietersberg ten zuiden van Maastricht en is daarom slechts van een zijde te benaderen. Een laan voert naar de weg Maastricht-Luik. Door de ligging hoog boven het Maasdal zal de Lichtenberg een grote symboolfunctie hebben gehad. Het kasteel ligt nu aan de rand van een groeve van de ENCI.

De bouwval van de rechthoekige toren die onderdeel uitmaakt van de boerderij Lichtenberg op de Sint-Pietersberg is samen met de burchtruïne van Valkenburg het enige overblijfsel van een hoogteburcht in Nederland. Lichtenberg zou gebouwd zijn ter bescherming van het Luikse grondgebied en was symbolisch als teken van weerbaarheid hoog boven Maastricht zichtbaar.

De burcht werd een leengoed en bij het kasteel ontstond het gehucht Sint-Pieter dat zijn naam zou geven aan de berg waarop het kasteel is gelegen. Voordien werd de Sint-Pietersberg de Huisberg genoemd.

Hoe het kasteel er in de zeventiende eeuw uitzag is aan de hand van topografische tekeningen enigszins te reconstrueren. Het kasteelterrein was ommuurd. Om het terrein lag vermoedelijk een droge gracht.

Op de plaats van het kasteel werd in de tweede helft van de achttiende eeuw een kasteelhoeve gebouwd.

De uitbreidingen zijn af te leiden uit de verschillen tussen de Tranchotkaart uit 1806 en het eerste kadastrale minuutplan van omstreeks 1830. De oost- en de zuidvleugel zijn in 1870 vernieuwd. Na jaren van matig onderhoud werd in 1985 enig herstel uitgevoerd. In 1993 zijn de tegen de hoeve aangebouwde schuurtjes verwijderd.

Nu nog te zien:



Context:

Gelegen aan de steile oostrand van de Sint-Pietersberg, tegen de westkant van de Maas
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 27976