Kasteel en hoeve Grasbroek - Limbricht

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Media
  • Domein
  • Wikipdia

Naam:

Grasbroek

Alternatieve benaming(en):

Grasbroek

Adres:

Bij Bornerweg 33-35, aan de Grasbroekstraat , Limbricht

Bezoek mogelijkheden:

Nee

Omschrijving:

(RCE) Kasteel gelegen op een omgracht terrein. Rechthoekig bakstenen gebouw met zadeldak tussen twee topgevels, waarvan één gezwenkte contouren heeft, en een ronde hoektoren met speklagen van mergel. Ankerjaartal 1596. Eenvoudig hoeve van baksteen.

Bouwtype:

Kasteel en hoeve

Typologie:

Moated site

Huidig gebruik:

Woonhuis, vakantiewoning

Adres:

Bij Bornerweg 33-35, aan de Grasbroekstraat

Plaats:

Limbricht

Gemeente:

Sittard-Geleen

Rijksmonument:

33757

Omvang monument:

Kasteel met toren, hoeve

Documentatie:

  • TU Delft, Werkverband restauratie, interne rapport kasteel Grasbroek, 1986.

Literatuur:

  • Below, G. von, 'Beitrage zur Verfassungs- verwaltungs- und Wirtschaftsgeschichte des Niederreheins, vom 16 bis 18 Jahrhundert (7 Erlaubnis zur Errichttung eines Rittersitzes in Born, 1581)' in: Düsseldorfer Jahrbuch, 7(1893), p. 5-6.
  • Corten, A., 'Oudheidkundige problemen rond kasteel Grasbroek' in: De Maasgouw, 94(1975). p. 91-104.
  • Corten, A., Mededeling in: Kastelen in Limburg / Kastelendag, 1986, Venlo / Arcen.
  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 246.
  • Flament, A.J.A., 'Het oude slot Grasbroek te Born' in Buiten, 13(1919), p. 473 en 501.
  • Goossens, J.W.H., 'Burgheuveltje bij Grashoek ten n.w. der gemeente Limbricht' in: De Maasgouw, 47(1927), p. 7.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 279-281.
  • Klok, R.H.J. & J.A.J. Vervloet, 'Pleidooi voor de bescherming van cultuurhistorische of historish-landschappelijke structuren' in: Bulletin KNOB, 82(1983), p. 12-13.
  • Lebens, J. (et al.), Born, een koninklijk domein met een boeiend verleden, z.p. (Beek), De Mijnstreek, 1978, 543 p.
  • Mertens, P.A.M. en J.P.J.M. Voorvelt, 'Kasteel Grasbroek' in: in: Historisch jaarboek voor het land van Zwentibold, 11(1990), p. 94-191.
  • Nemo, 'De stoel van koning Sanderbout (Swentibold) te Borne' in: De Maasgouw, 31(1909), p. 33.
  • De Provincie Limburg (2 delen), Deel VII in Voorlopige Lijst der Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Den Haag, 1926, p. 188.
  • Röttgen, B., Brüggen und Born im Schwamtal, z.p., ± 1934.
  • Smeets, F.Th.W., Limbricht in oude ansichten, Zaltbommel, Europese Bibliotheek, 1971, 38 p.
  • Smeets, F.Th.W., 'Kasteel Grasbroek en het Graetbroek' in: Historisch jaarboek voor het land van Zwentibold, 1(1980), p. 11-28.
  • Wevers, L.B., 'De kapconstructie van het kasteel Grasbroek' in: Bulletin KNOB, 87(1988)3, p. 146-155.
  • Zuijlen, J. van & H. Salden, Limbricht, Utrecht, Matrijs i.s.m.Limburgs Volkskundig Museum, 1986, 24 p.
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 33757

Kasteel Grasbroek is een kasteel in Nederlands Limburg gelegen aan de Bornerweg 33 tussen de kerkdorpen Born en Guttecoven in de gemeente Sittard-Geleen.

Ongeveer 250 meter ten zuidoosten van het kasteel ligt de motteheuvel Stoel van Swentibold in het natuurgebied Grasbroek.

Beschrijving van het kasteel

Het huidige kasteel is een tweelaags, onderkelderd rechthoekig huis en is klein van omvang. Het heeft twee in- en uitgezwenkte topgevels welke zijn voorzien van niet minder dan 63 schietgaten. Op de oosthoek heeft het kasteel een ronde, gemetselde traptoren met speklagen uit mergelsteen. De houten kern van de traptoren is gevormd door een boomstam die bij de oorspronkelijke bouw, meer dan 400 jaar geleden, hierin is verwerkt. Op de westhoek, diagonaal tegenover de traptoren, heeft het kasteel een bij de restauratie gereconstrueerd arkeltorentje.

Het kasteel had oorspronkelijk een omgrachting die thans drooggelegd is en nog maar nauwelijks herkenbaar is. Uit de in de gevel aanwezige jaartalankers blijkt dat het kasteel in 1596 gebouwd is. Het bovenste deel van de traptoren zou in de eerste helft van de 17e eeuw zijn verhoogd, echter zonder de mergelstenen speklagen. De gordingkap en de spantbenen zijn nog van het originele gebouw. Het kasteel heeft waarschijnlijk tegen de oostgevel een poortgebouw gehad, zoals afgeleid kan worden uit een aantal fundamenten dat in de bodem is aangetroffen. Na het in kaart brengen van deze fundamenten zijn deze weer met grond bedekt.

Inwendig zijn ook nog de originele stucplafonds, schouwen en een spiltrap aanwezig. In 1987 heeft het kasteel een ingrijpende restauratie ondergaan, waarbij de kruis- en kloosterkozijnen en het arkeltorentje werden gereconstrueerd.

Geschiedenis en eigenaren

De geschiedenis van kasteel Grasbroek hangt nauw samen met het even verderop gelegen Kasteel van Born, met name met de familie Van Drimborn die in de 16e eeuw de eigenaars waren van dat kasteel. Het was Alexander Van Drimborn, gehuwd met Elisabeth van Olmissen, die in 1581 toestemming kreeg van de hertog van Gulik om het huis met alle adellijke rechten die daaraan verbonden waren te bouwen. Hiervan getuigen de twee wapenschilden van Van Drimborn (in zilver drie rode rozen, schuinlinks geplaatst) en Van Olmissen (in zwart een zilveren balk, in de heraldisch linkerbovenhoek vergezeld van een zilveren zespuntige ster), die in de hardstenen omlijsting van de toegangsdeur van het gebouw zijn aangebracht.

De familie Van Drimborn blijft eigenaar van het kasteel tot 1700, wanneer het kasteel en eveneens het kasteel Born wordt overgenomen door Jan Arnold van Leerode. Hij was een verwoed duivenmelker en liet daarom een aantal duivengaten in de voorgevel aanbrengen; mogelijk is toen ook de traptoren verhoogd om de duivenzolder eenvoudiger te kunnen bereiken. Tegenwoordig zijn deze duivengaten dichtgesmeerd, maar nog steeds duidelijk waarneembaar. In 1813 werd Maximiliaan van Leerode, die zijn heerlijke rechten moest prijsgeven, waaronder de kastelen Born en Grasbroek en bij deze kastelen gelegen watermolen en de windmolen, gedwongen door de Franse Revolutie zijn bezittingen te verkopen. Dit betekende tevens het einde van de Heerlijkheid Born en Maximiliaan von Leerodt zu Born vertrok vervolgens naar zijn Pruisische stamslot bij Geilenkirchen.

Nieuwe eigenaar van Grasbroek werd Lodewijk Matheus Gilissen, een industrieel uit Maastricht, die ook het kasteel Born kocht. Door vererving kwam het kasteel in eigendom van de familie Barbou de Roosteren, totdat het in 1985 in bezit is gekomen van Natuurmonumenten.

Externe link

  • Informatie over rijksmonumentnummer 33757

Ga naar Wikipedia.

Het complex is gelegen aan de rand van het bebosten, 350 meter brede Grasbroek (ongetwijfeld een verschrijving van Graetbroek), waaruit de Hondsbeek ontspringt. Een zijbeek hiervan voedde de in de loop van de twintigste eeuw verdwenen gracht van het boerderijterrein, waarvan het noordwestelijke deel wordt ingenomen door het kasteel. Direct ten zuidoosten van de boerderij ligt aan de oever van de Hondsbeek een verhoogd terrein dat kan worden beschouwd als de laat-middeleeuwse kasteelplaats. Mogelijk is dit de hoofdburcht van het oudste kasteel van Born dat in 1400 werd verlaten ten gunste van de voorganger van het huidige kasteel Born. De boerderij is te beschouwen als een voortzetting van de voorburcht.

Kasteel Grasbroek is nu een geïntegreerd deel van een voornamelijk negentiende-eeuws boerderijcomplex dat tot in de twintigste eeuw nog omgracht was. De voorgevel is naar het erf van de boerderij gewend. Gezien de plaatsing van de (…) ronde hoektoren aan de rechterzijde is het aannemelijk dat de oorspronkelijke toegang tot het complex aan deze zijde moet worden gesitueerd. Bovendien maakt de huidige oprijlaan vanaf de weg Born-Limbricht bij het huis een lichte knik naar rechts waar hij vroeger rechtdoor gelopen zal hebben.

Omdat het kasteel in de loop van de twintigste eeuw in verval was geraakt, werd het in 1987 gerestaureerd.

Nu nog te zien:

Context:

Gelegen in een beekdal op de rand van het plateau