Ruïne hoofdburcht met voorburcht (voormalig klooster) Stein - Stein

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Domein
  • Media

Naam:

Stein

Adres:

Ondergenhousweg 14, Stein

Bezoek mogelijkheden:

Nee

Omschrijving:

 

 (MIP i.c.m. ROB) Ruïne gelegen op een omgrachte heuvel. In hoofdzaak een weermuur in de vorm van een onregelmatig veelhoek met een zware mergelstenen donjon en woonvleugels tegen de binnenzijde en een rechthoekig vooruitgebouwde ingang geflankeerd door twee ongelijke ronde torens. In een der ongelijke torens is de gevangenis met deur en slot aanwezig. Ingangsvleugel van de vroegere kasteelhoeve, XVIII; poort XVI. Nabij een van de torens nog een voormalige keuken. Bij de ruïne is in 1920 een missiehuis gebouwd. Gevels met regelmatig over de breedte verdeelde vensters. Kruisvensters, deels met roeden.

Bouwtype:

Ruïne hoofdburcht met voorburcht (voormalig klooster)

Typologie:

Mottekasteel

Huidig gebruik:

Officieel leegstaand, kamers worden verhuurd aan studenten. De gemeente Stein probeert eigenaar te worden van de ruïne en het park, terwijl projectontwikkelaar Klok interesse heeft in de overige objecten.

Adres:

Ondergenhousweg 14

Plaats:

Stein

Gemeente:

Stein

Rijksmonument:

34832

Omvang monument:

Weermuur, donjon, woonvleugels, ingangspartij, vleugel hoeve.

Documentatie:

  • Goossens, J.G.A. en J.Th.H. Win, Inventaris van de archieven der gemeente Stein, Maastricht, Inspectie der Gemeente- en Waterschapsarchieven in Limburg deel XI, 1953, 183 p.
  • Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ), Dossier Stein, kasteel (ruïne) vanaf 1919, Zeist, Documentatie historische buitenplaatsen.

Literatuur:

  • Anoniem, 'Het kasteel te Stein' in: Heemkundesnippers Maasstreek, 1995, nr. 19, p. 26-30.
  • Beelaerts van Blokland, W.A., 'Lang vergeten banden tusschen Holland en Limburg (Stein)' in: De Navorscher, (1916), p. 175.
  • Beurden, A.F. van, 'Uit Linburgs verleden: De ruïne van Steyn' in: Provinciale Almanak Limburg, 1895, p. 218.
  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 485.
  • Deriks, M. e.a., De geschiedenis van Kasteel Stein, Stein, Archeologiestichting 'Pater Munsters' (bewerkte uitgave van Munsters' Kastelgids Stein), 1996, 95 p.
  • Dieteren, O,F.M., R. & J.F.R. Philips, Stein, een achterland wordt bruggehoofd. Historisch overzicht van gemeente en bevolking, Stein, 1964.
  • Flament, A.J.A., 'Het aloude slot Steyn' in: Buiten, (1918), p. 169.
  • Gulick, F.W. van, Nederlandsche Kastelen en Landhuizen, Den Haag, Ten Hagen, 1960, p. 449-455.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 294-298.
  • Habets, J., 'Het huis en de vrije Rijksbaronie Steyn op de Maas' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 8(1871), p. 108-153.
  • Habets, J., 'De leenen van Valkenburg' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 21(1884), p. 248-253.
  • Hees, A.M.S. van, Inventaris van het archief van de schepenbank der Vrije Rijksheerlijkheid Stein, Maastricht, Rijksarchief in Limburg, 1976, 71 p.
  • Janssen de Limpens, K.J.Th., Leen- en laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, Maastricht, nummer 6 van de werken uitgegeven door Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, 1974, p. 207 en 209 (nrs. 1192, 1198 en 1199).
  • Jongsma, H. & A. Loosjes, Kasteelen, buitenplaatsen, tuinen en parken van Nederland, 3 delen, Amsterdam, Scheltema & Holkema, 1912-1922, deel 3, p. N4.
  • Kransberg, D. en H. Mils, Kastelengids van Nederland; Middeleeuwen, Haarlem, 1979, p. 247-250.
  • Krüll, W.J., Bibliografie van de geschiedenis van de Zuid-Limburgse kastelen en landhuizen, Heerlen, 1982, nummer 80.
  • Leclerq, W.L., Limburgs reisboek, Amsterdam, z.j., p. 251.
  • Linssen, D., H. Rottier en H. Salden, Limburgse kastelen in vogelvlucht, z.p. (Heerlen / Genk), 1980, p. 94-95.
  • Meulleners, J.L., 'Les limites de la seigneurie impériale de Stein' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 22(1885), p. 541-542.
  • Munsters, A., 'Der Wohnsitz der Edelherren von Stein' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, 72(1936), p. 285-295.
  • Munsters, A., 'De Heeren van Stein als paladijnen der hertogen van Brabant' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, 77(1941), p. 71-149.
  • Munsters, A., 'De Witte Poort van Stein' in: De Maasgouw, 64(1944 / 45), p. 56-58.
  • Munsters, A., Kasteelgids Stein, z.p.(Geleen), uitgeverij Keulers, 1946.
  • Munsters , A.J., Stein in oude ansichten, Zaltbommel, Europese bibliotheek, 1972, 76 p.
  • De Provincie Limburg (2 delen), Deel VII in Voorlopige Lijst der Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Den Haag, 1926, p. 447.
  • Renaud, J.G.N., 'Middeleeuwse kastelen in Limburg' in: Bulletin Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond, 6de serie, 14(1961), p. 109-140.
  • Reyen, P.E. van, Middeleeuwse kastelen in Nederland, Bussum, Fibulareeks 9, uitgever C.A.J. van dishoeck, 1965.
  • Schreurs, L.H. (& A. Peters), 'Monumentale en beeldbepalende panden in de gemeente Stein' in: Heemkundesnippers Maasstreek, 1989, nr. 7, p. 20-22, 1990, nr. 8. p. 14-18, 1991, nr. 11, p. 8-13, 1992, nr. 13, p. 29-35.
  • Schulte, A.G. (red.), Ruïnes in Nederland, Zwolle / Zeist, Waanders / RDMZ, 1997, p. 204-208.
  • Spronkmans, H. en G. Lemmens, Kleine monumenten in de gemeente Stein wandelingen door Berg / Urmond, Stein, Meers en Elsloo, Elsoo, uitgeverij Spaan, 1996, 144 p.
  • Thöne, W., 'Beiträge zur Geschichte der Edelherren von Stein mit dem Rautenwappen' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, 72(1936), p. 241-283.
  • Wolters, J., Notice historique sur les seigneurs de Steyn et de Pietersheim, grand vassaux de l'ancien comté de Loos, Gand, 1854.

Op een zeer strategisch punt, waar de heuvelrug 'de Hanekraak' uitsteek en tussen de Ur en de Maasbocht slechts weinig vlak terrein over was, ligt het kasteel van Stein. In oorsprong een ronde donjon op een kunstmatige heuvel of motte, groeide het kasteel uit tot een veelhoekig complex met voorburcht. Dat laatste gedeelte is in gebruik gebleven, het kasteel zelf verviel tot een nog immer indrukwekkende ruïne.'

In de negentiende eeuw werd Stein verkocht, waarna het eigendom heerhaaldelijk veranderde. In 1921 vestigde zich de congregatie van de missionarissen van het Heilig Hart op het kasteelterrein, waar ze een opleiding voor priestermissionarissen begon. Later is het kasteel een verzorgingstehuis voor bejaarde geestelijken geworden.

Kasteel Stein valt in twee delen uiteen. Enerzijds is er de ruïne van de donjon en de dienstgebouwen met hun poorttoren op de kasteelheuvel, anderzijds de inmiddels deels gesloopte gebouwen van het voormalige missiehuis in de voorburcht.

De omgrachte motte heeft een veelhoekige plattegrond, die gedefinieerd wordt door de keermuur. Daarbinnen staat de oudste woontoren waarvan het basement dertiende-eeuws is.

Aan de zuidkant staat een landhuis uit de periode 1830-1840, dat wat opzet betreft achttiende-eeuws is. Tot voor kort was dat huis vergezeld van grote aanbouwen uit de tijd van het missiehuis, die inmiddels zijn vervangen door nieuwbouw met appartementen. Waar de oorspronkelijke vleugel haaks naar het westen loopt, volgt een remise voor paarden en koetsen van rond 1880, die inmiddels eveneens is verbouwd tot wooneenheden. Het hele terrein is nog altijd omgracht.'



Context:

Gelegen op de oever van de Maas.
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 34832