Besloten hoeve met geïncorporeerd herenhuis Zuidewijk Spick - Swalmen

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Domein
  • Media

Naam:

Zuidewijk Spick

Alternatieve benaming(en):

Spijker, Spieker, Spieck, Spiek, Spicker, Spick, Zuiderwijk Spiek

Adres:

Raaystraat 1-3, Swalmen

Bezoek mogelijkheden:

Nee

Omschrijving:

(RCE) Huis Zuiderwijk-Spiek. Hoog herenhuis onder een schilddak, XVIII. Het vormt met de aansluitende dienstgebouwen een rechthoekig omgracht complex, XVIII, met binnenplaats, aan de achterzijde gesloten met een muur. De ingangsvleugel heeft een iets hogere poortpartij. Tegen de korte gevel van het herenhuis een driezijdig gesloten kapel met helmvormig dak. In het herenhuis o.a. een trap met balusterleuning en twee zalen met muurschildering, XIX A. In de kapel een barok altaar, XVIIIa, met calvariegroep; de koepel draagt een beschildering, XIXc. Aan de buitenhof twee dienstgebouwen, elk met een mansardedak, XVIII.

Bouwtype:

Besloten hoeve met geïncorporeerd herenhuis

Typologie:

Spijker (?)

Huidig gebruik:

Wonen

Adres:

Raaystraat 1-3

Plaats:

Swalmen

Gemeente:

Roermond

Rijksmonument:

34978

Omvang monument:

Herenhuis, dienstgebouwen, kapel en grachten

Documentatie:

  • Mulken, W. van, Inventaris van de archieven der gemeente Swalmen, Maastricht, Inspectie der Gemeente- en Waterschapsarchieven in Limburg, 1966, 348 p.
  • Mulken, W. van, Inventaris van de archieven der gemeente Swalmen 1624 (1275) - 1939, Maastricht, Provinciale Inspectie der Archieven in Limburg, 1990, 309 p.
  • Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Dossier Zuiderwijck, Zeist, Documentatie historische buitenplaatsen.

Literatuur:

  • Anoniem, 'Restauratienieuws' in: Nieuws-bulletin van de Kon. Ned. Oudheidkundige Bond, 1955, p. 145.
  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 499.
  • Dudok van Heel, S.A.C., 'Heereman van Zuudtwijck, Een oud Amsterdams katholiek geslacht dat van Holland vervreemdde' in: Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie, 47(1993), p. 42-85.
  • Ferber, H., Geschichte der Familie Schenk von Nydeggen, insbesondere des Kriegsobristen Martin Schenk von Nydeggen, mit geschichtlichen Nachrichten ueber Afferden, Blyenbeck, Hillenrath, Swalmen Und Asselt, Arssen, Gribbenforst, Walbeck, Geystern, Heyen u.a. Güter ...., Köln und NeuB, Schann, 1860, 321 p.
  • Ferber, H., 'Le manoir de Spieker ou de Spick à Asselt près Ruremonde' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 8(1871), p. 436-437.
  • Flament, A.J.A., 'Het huis De Spieker of het Spick onder Swalmen, ook Suijdwijck's Spick genaamd' in: Buiten, 14(1920), p. 92.
  • Geraedts, W., Swalmen in oude ansichten, Zaltbommel, Europese Bibliotheek, 1972, 38 p.
  • De Provincie Limburg (2 delen), Deel VII in Voorlopige Lijst der Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Den Haag, 1926, p. 572.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 289-291.
  • Ramakers, A.E.L., Honderd eeuwen Swalmen, Swalmen, Commissie 'Honderd Eeuwen Swalmen', 1977, 323 p.
  • Salden, H., Mededeling in: Kastelen in Limburg / Kastelendag, 1987, Venlo / Arcen.
  • Steffens, A., 'Bijdragen tot de geschiedenis van Asselt en Swalmen' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 31(1894), p. 269-353 in het bijzonder p. 314-316.
  • Tromp, H.M.J., Private Country Houses in the Netherlands, Zwolle / Zeist, Waanders / RDMZ, 1997, p. 292.
  • Verzijl, J.J.M.H., 'Adellijke huizingen in Limburg: Het huis De Spieck te Swalmen-Boukoel' in: De Nedermaas, 13(1935 / 36)4, p. 71-75.

Huis Zuidewijk Spick is gelegen in de buurschap Boukoul bij Swalmen. Het woord Spi(c)k betekende in het Oost-Nederlands een doorwaadbare plaats in een beek. Dit kan zeer wel slaan op de passage door de Maasmeander waaraan het huis ligt, temeer daar in Maasniel aan dezelfde meander ook een boerderij met de naam Spick voorkomt. De toevoeging Zuide(r)wijk is ontleend aan de achttiende-eeuwse eigenaren Heereman van Zuytdtwijck.

Het complex bestaat uit twee omgrachte eiland. Het herenhuis en de dienstgebouwen staan op het oostelijke eiland, en onder meer de boerderij op het westelijke eiland. Volgens de kaart van de heerlijkheid Montfort uit 1623, door de cartograaf Taisne, stond ongeveer op de plaats van het huidige huis een huis met een grapgevel. Of dit daadwerkelijk bestaan heeft, is niet duidelijk. Zonder bouwhistorisch onderzoek kan evenmin worden gezegd of van dat oude huis misschien nog delen zijn opgenomen in het tegenwoordige huis. Mogelijk was het ot in de zeventiende eeuw nog slechts een boerderij, die al in 1463 werd genoemd. Een goed beeld van het huis en de voorgebouwen geeft een kaart van het landgoed uit 1805. Daarop is te zien dat het binnenplein van de omgrachte hoofdburcht aan bijna alle zijden door bebouwing was omgeven.

Aan de oostzijde bevond zich in 1805 een omgrachte tuin met een padenkruis, dat door een poort in de tuinmuur aan de zuidoostzijde toegankelijk was. Op het ogenblik is de gracht tussen tuin en hoofdburcht verdwenen. Dat geldt ook voor de ten zuidwesten van de voorburcht gelegen moestuin en voor de visvijvers die in 1805 nog om het complex lagen.

Context:

Gelegen in een vroegere Maasbedding
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 34978