Kasteel met kasteelhoeve en besloten hoeve Neuburg - Gulpen

  • Informatie
  • Gegevens
  • Documentatie
  • Domein
  • Media

Naam:

Neuburg

Alternatieve benaming(en):

Neubourg, Neuborg, Nieuwenburg, Nieuwburg, Nuwenburgh

Adres:

Riehagervoetpad 1,2,3 en 4, Gulpen

Bezoek mogelijkheden:

Nee

Omschrijving:

(RCE) Neuburg, schilderachtig in het Gulpdal gelegen. Herenhuis, oorspronkelijk in U-vorm, XVII-XVIII, met oudere resten, doch met tussenvleugel midden XIX; bouwhoeve in U-vorm, XVIII met oudere resten; tezamen met het herenhuis gelegen op een grotendeels omgracht terrein. Tweede bouwhoeve, XVII-XVIII, eveneens in U-vorm, Engelse tuin, waarin o.a. een neogotisch kapelletje, XIXb en een cascade. In de moestuin een achtkantig paviljoen in de z.g. Maaslandse Renaissance, XVIIIa; hierop sluit aan weerskanten een tuinmuur aan. Verder nog een rest van een voormalig waterwerk, dat aansloot op een aftakking van de Gulp, XVIII. In het herenhuis o.a. enige schoorsteenmantels, XVIII-XIXa.

Opmerking:

Sommigen opperen dat de Burggraaf te Gulpen de voorganger was, het waterwerk tegenover Neuburg lijkt op topografische kaarten echter verdacht veel op een moated site en is mogelijk de locatie van een voorganger

Bouwtype:

Kasteel met kasteelhoeve en besloten hoeve

Typologie:

Herenhuis ; moated site

Huidig gebruik:

Leegstaand (september 1998)

Adres:

Riehagervoetpad 1,2,3 en 4

Plaats:

Gulpen

Gemeente:

Gulpen-Wittem

Rijksmonument:

527468

Omvang monument:

Herenhuis, linker- en rechtervleugel, boerderij en tuingebouwen

Documentatie:

  • Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Dossier Neuburg, Zeist, Documentatie historische buitenplaatsen.

Literatuur:

  • Anoniem, 'Restauratie-nieuws' in: Nieuws-Bulletin van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond, 1949, p. 154.
  • Bertrand, C., Gulpen in oude ansichten, Zaltbommel, Europese Bibliotheek, 1974, 38 p.
  • Crassier, Louis baron de, Dictionnaire historique du Limbourg néerlandais de la période féodale à nos jours, Maastricht, Van Aelst, opnieuw gepagineerde overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 1930-1937, p. 106.
  • Flament, A.J.A., Inventaris van het archief der grondheerlijkheid Nieuwenburg en de pansheerlijkheden Gulpen en Margraten berustend op het kasteel Nieuwenburg (Neubourg) te Gulpen, Maastricht, Goffin, 1916, 95 p.
  • Flament, A.J.A., 'Kasteel Nieuwburg te Gulpen' in: Buiten, 11(1917), p. 469, 472.
  • Franquinet, E., 'Limburgsche kasteelen: Het kasteel Neuborg te Gulpen' in: De Nedermaas, 11(1933 / 34)3, p. 42-46.
  • Hupperetz, W., B. Olde Meierink en R. Rommes (red.), Kastelen in Limburg. Burchten en landhuizen (1000-1800), Utrecht, Matrijs, 2006, pp. 474-477.
  • Huygen, C.A., 'De ontmanteling van kasteel Nieuwenburg te Gulpen' in: De Bronk, 5(1957 / 58).
  • Huygen, C.A., Neubourg, Gulpen's trots, Maastricht, Stichting tot instandhouding van voortbrengselen der gewestelijke bouwkunst in Limburg, Gulden reeks van Limburgse monumenten no. 14, 1959, 20 p.
  • Janssen de Limpens, K.J.Th., Leen- en laathoven in de Maaslandse territoria vóór 1795, (Werken uitgegeven door Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap, nr. 6) Maastricht, 1974, p. 37 (nr. 123) en p. 40-41 (nrs. 135, 140 en 141).
  • Jongsma, H. & A. Loosjes, Kasteelen, buitenplaatsen, tuinen en parken van Nederland, 3 delen, Amsterdam, Scheltema & Holkema, 1912-1922, deel 3, p. M1.
  • Krüll, W.J., Bibliografie van de geschiedenis van de Zuid-Limburgse kastelen en landhuizen, Heerlen, 1982, nummer 16.
  • Linssen, D., H. Rottier en H. Salden, Limburgse kastelen in vogelvlucht, z.p. (Heerlen / Genk), 1980, p. 78-79.
  • Marres, W. en J.J.F.W. van Agt, Zuid-Limburg, uitgezonderd Maastricht, Den Haag, staatsdrukkerij, Deel V (provincie Limburg), derde stuk in De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst, 1962, p. 204-210.
  • Mosmans, H., 'Nuwenburgh te Gulpen (14e eeuw)' in: De Maasgouw, 48(1928), p. 14.
  • Nispen tot Sevenaer, E. van, 'De Monumenten van Valkenburg (L) en omgeving' in: Oudheidkundig Jaarboek, derde serie van het Bulletin van de Nederlandschen Oudheidkundigen Bond, 9(1929), p. 57-94.
  • De Provincie Limburg (2 delen), Deel VII in Voorlopige Lijst der Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst, Den Haag, 1926, p. 109.
  • Rensing, Th., 'Johann Conrad Schlaun' in: Westfälische Kunsthefte, 6(1936), p 18.
  • Reyen, P.E. van, Middeleeuwse kastelen in Nederland, Bussum, Fibulareeks 9, uitgever C.A.J. van dishoeck, 1965.
  • Slanghen, E., Bijdragen tot de geschiedenis van het tegenwoordige hertogdom Limburg, Amsterdam-Sittard, 1865, p. 103 e.v.
  • Smeets, M.K.J. i.s.m. J.Th.H. de Win, Inventaris van het gemeentearchief van Gulpen, Maastricht, Inspectie der Gemeente- en Waterschapsarchieven in Limburg, 1939.
  • Timmers, J.J.M., Kasteel Neubourg te Gulpen, Maastricht, z.j. (±1969).
  • Tromp, H.M.J. & T. Henri-Buitenhuis (red.), Historische buitenplaatsen in particulier bezit, Utrecht, Het Spectrum, 1991, p. 240.
  • Tromp, H.M.J., Private Country Houses in the Netherlands, Zwolle / Zeist, Waanders / RDMZ, 1997, p. 285.
  • Ubaghs, G.C., Geschiedkundig overzigt van Gulpen en deszelfs onderhoorige plaatsen, Maastricht, 1865 (overdruk uit Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Duché de Limbourg, 2(1865)).

Het huidige imposante kasteel Neubourg met twee voorburchten en een groot landschapspark is gelegen ten zuiden van het dorp Gulpen op de linkeroever van de Gulp. De naam Nieuwenborgh (Neubourg) die omstreeks 1300 in de archieven opduikt, suggereert het bestaan van een oudere burcht in de nabijheid. Over de plek waar die precies gestaan heeft, verschillen de meningen. Het meest waarschijnlijke is dat het de motte Burggraaf ten noorden van het dorp Gulpen betreft.

De 'nieuwe burcht', huis Nuwenberghe, werd vermoedelijk in de vroege veertiende eeuw gebouwd en vormt de basis van het huidige kasteel Neubourg.' 'Het huidige kasteel is een uit baksteen opgetrokken carrévormig herenhuis van drie bouwlagen met een leien schilddak. Op de zuidwesthoek staat de rond 1640 aangebrachte hoektoren, bekroond met knobbelspits.

In het midden van de negentiende eeuw is de verdwenen oostvleugel opnieuw opgebouwd, waardoor de binnenplaats weer gesloten werd.

Rondom het herenhuis bevindenzich twee voorburchten in U-vorm: een ten noorden en een ten westen van het kasteel. Vermoedelijk zijn beide voorburchten gebouwd tijdens de eerste verbouwingscampagne rond 1640.

Bovendien is in de negentiende eeuw tegen de westvleugel een kapel gebouwd met een uitbouw over de gracht. Deze voorburcht, die vermoedelijk op een voorganger berust, is rijker uitgevoerd dan die ten westen van het herenhuis. Deze tweede voorburcht, de boerderij, is bereikbaar via een poort in de westelijke vleugel van de noordelijke voorburcht en een oorspronkelijke valbrug over de gracht. De voorburchten waren evenals het kasteel oorspronkelijk geheel omgracht. Tegen het einde van de achttiende eeuw is een groot deel hiervan gedempt. De tuin is in de jaren dertig van de negentiende eeuw aangelegd door tuinarchitect Weihe. Er staan een neogotisch kapelletje en een achttiende-eeuws achthoekig tuinpaviljoen.'

Nu nog te zien:



Context:

Gelegen op de westelijke oever van de Gulp.
U kunt foto's van dit monument toevoegen op Wikimedia Commons o.v.v. rijksmonumentnr. 527468